جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

این نوشتار مشتمل بر سه فصل است. در فصل ابتدایی، پس از معرفی طرح پژوهشی و پرداختن به ایضاح مفاهیم کلیدی، پیشینه آموزه تناسخ و تاریخچه اعتقاد به آن در ادیان شرقی، یونان باستان و ادیان ابراهیمی بررسی شده است.در فصل دوم، ابتدا به معرفی ادیان هندو و بودا و آثار مکتوب و پنداشت های آنان و نیز به بررسی آموزه تناسخ و کارما در این ادیان پرداخته و سپس آیین پال توئیچل، اکنکار، را مورد بررسی قرار داده ایم و پس از بیان سرگذشت موسس این آیین و کاوشی در نظریه تناسخ در آراء پیروان اکنکار، اشو و آیین او را معرفی کرده و به کنکاشی در اعتقاد او به تناسخ پرداخته ایم. در انتهای فصل نیز پاه ای از کارکردها و مویداتی را که معتقدین به تناسخ به عنوان ادله اثبات و اعتقاد به تناسخ بر می شمرند، بیان کرده ایم.در آخرین فصل این نوشتار، پس از بررسی برخی نقدهای وارد بر نظریه تناسخ در عرفان های نوپدیدِ اشو و توئیچل، نقدها و براهینی را که در ابطال تناسخ توسط ابن سینا، خواجه نصیر الدین طوسی، ملاصدرا و جان هیک مطرح گشته اند، تبیین نموده ایم.

ماهیت تجربه دینی و ارزش معرفت شناختی آن از موضوعات مهم معرفت شناسی دینی است که مورد توجه بسیاری از فیلسوفان دین قرار گرفته است. اقبال لاهوری و جان هیک از جمله متفکران معاصری هستند که به این موضوع پرداخته اند. ما در این رساله ابتدا ماهیت تجربه دینی، ارزش معرفت شناختی و ارتباط آن را با باور دینی از دیدگاه این دو متفکر بررسی کرده و در ادامه نقاط اشتراک، افتراق و نقدهای وارد شده بر هر یک را بیان می¬کنیم. اقبال تجربه دینی را نوعی بینش درونی می داند و آن را همانند تجربه حسّی امری کاملاً واقعی تلقی می¬کند. در عین حال او معتقد است که تجربه دینی حقایقی را بر افراد آشکار می¬سازد که تجربه حسّی از درک آن¬ها عاجز است. هیک نیز ماهیت تجربه دینی را از سنخ تجربه حسّی محسوب می¬کند، اما دینی بودن آن را حاصل وساطت مفاهیم دینی، می¬داند. در باب اعتبار تجربه دینی، هردو متفکر، آن¬را برای افراد مدرِک معتبر دانسته¬اند و در خصوص افراد شنونده اقبال برخلاف هیک با ذکر دو معیار عقلی و عملی نشان داده است که تجربه دینی می¬تواند برای این گونه از افراد نیز معتبر باشد. هم¬چنین هردو اندیشمند تجربه دینی را تقویت کننده و موجّه کننده باورهای دینی می-دانند.

. ما در تحقیق حاضرکوشیده ایم تا با روشن سازی مفاهیم و مولفه‌های شبهه و بیان ارتباط بین آن‌ها به بررسی نظر استاد در این زمینه بپردازیم. استاد در تحلیل ارتباط علم پیشین الهی و اختیار آدمی به این که متعلق علم الهی نظام سببی مسببی است، اشاره می‌کند استاداختیار را گاهی به علم، اراده، قدرت فاعل و گاهی به انجام دادن فعل بر طبق خواست فاعل بدون هیچ اجباری تفسیر کرده‌اند قضا و قدر الهی از نظر استاد چیزی جز سرچشمه گرفتن نظام سببی مسببی جهان از علم و اراده‌ی الهی نیست، به اعتقاد استاد افعال بشری سرنوشت غیر حتمی دارد؛ زیرا به انواع اختیارها بستگی دارد. به عقیده ایشان، علم پیشین الهی نه تنها با اختیار بشری ناسازگار نیست بلکه اعتقاد به علم پیشین الهی تقویت کننده اختیار بشر است.

این رساله به بررسی ارتباط عوامل‌سیاسی باتطور گفتمان عقلانیت‌درمذاهب کلامی می‌پردازد. منظور ازگفتمان عقلانیت رویکردهای روشی است که متکلمان جهت اثبات عقاید دینی به کار گرفتند. سیر تحولات تاریخ اسلام ویافته‌های نظری بسیاری ازمحققان، نشان‌گر ارتباط متقابل تحولات سیاسی، فرهنگی واجتماعی جامعه اسلامی با تحولات معرفتی است. مذاهب کلامی و رویکردهای روشی متکلمان نیز، به عنوان یکی از مظاهر معرفت دینی درقرون اول تا چهارم هجری، تحت تاثیر شرایط سیاسی واجتماعی جامعه اسلامی دچارتحول شده است. متکلمان مذاهب مختلف، گاه با قائل شدن به اصالت نص، از اخبار، نصوص وروش‌های نقلی جهت اثبات عقاید بهره گرفتند، گاه ‌با رویکردی عقل‌گرایانه به اثبات دیدگاه‌های کلامی خویش پرداخته وازروش‌های استدلالی مبتنی برمقدمات عقلی جهت تبیین اندیشه‌های دینی استفاده کردند؛ به گونه‌ای که درقرون دوم تا چهارم هجری با ظهور گفتمانی ازعقلانیت درمذاهب کلامی‌روبه رو می‌شویم که هدف از آن اثبات عقاید ایمانی بر اساس کاربرد استدلال‌ مبتنی برمقدمات خبری وعقلی است. این رساله درصدد پاسخ گویی به این سوال اصلی است که عوامل سیاسی چه تاثیری برتطور گفتمان عقلانیت درمذاهب کلامی گذاشت؟ روش تحقیق دراین رساله توصیفی تبیینی می باشد. بخش اول با رویکردروشی سنخ شناسی، به بررسی تطور گفتمان عقلانیت درمذاهب‌کلامی می‌پردازد. بخش دوم با رویکردی تبیینی- تحلیلی به بررسی ارتباط عوامل سیاسی باتطور گفتمان عقلانیت درمذاهب کلامی می پردازد. این بررسی نشان‌داد: گرایش به اندیشه‌های کلامی ازقرن اول به چهارم جهت صعودی داشته و گفتمان عقلانیت درمذاهب کلامی ازرویکردهای روشی نص‌گرایانه به رویکردهای روشی مبتنی بر استدلال عقلی تطور یافت است. هم چنین میان تغییرات بافت قومیتی ساختارقدرت ونیز سیاست گذاری های اقتدار رسمی جامعه اسلامی(دوشاخص مهم عوامل سیاسی) باتطور گفتمان عقلانیت ازگفتمان مبتنی براصالت نص به گفتمان مبتنی برترجیح عقل واصالت عقل مستقل ازنص رابطه مستقیم ومعناداری وجود دارد. کلیدواژه: گفتمان عقلانیت، مذاهب کلامی، عوامل سیاسی، قومیت ایرانی، قومیت ترک، قومیت عرب، خلافت عباسی

بحث پیرامون امامت از امهات سلسله مباحث کلامی و اعتقادی است. برترین مقام جهان هستی مقام امامت است، بالاترین وظیفه هر مسلمان هم شناخت این مقام و معرفت به آن است. برترین انسان عالم خلقت، امام معصوم علیه‌السلام است و به همین دلیل است که کسی جز امام معصوم علیه‌السلام نمی‌تواند مقام امامت را آن‌طور که باید معرفی کند. یکی از بهترین تعاریف از مقام و جایگاه، صفات و خصوصیات امامان معصوم علیهم‌السلام در زیارت جامعه کبیره تجلی‌یافته که از زبان شریف امام هادی علیه‌السلام صادرشده است. این پایان‌نامه بر آن است تا تبیین کلامی امامت در زیارت جامعه کبیره را بررسی نماید؛تا راهی باشد برای ارتباط قلبی با امامان معصوم و مقدمه‌ای باشد در شناخت و معرفت آن بزرگواران علیهم‌السلام. در این نوشتار اثبات ضرورت و دلایل شرعی و عقلی وجوب امامت موردبررسی قرارگرفته است. شیعه، امامت را از اصول دین و عقاید اسلامی می‌داند، ولی دیگر مذاهب کلامی، آن را از فروع دین می‌شمارند. ریشه تفاوت این دو دیدگاه به این مطلب برمی‌گردد که ازنظر شیعه، نصب و تعیین امام از شئون خداوند و به نحو انتصابی است؛ ولی در نظر مذاهب دیگر، نصب و تعیین امام از شئون و وظایف مکلفان و به نحو انتخابی است. محورهای اصلی مبحث امامت که اکثر متکلمان به آن پرداخته‌اند و در زیارت جامعه کبیره مورد کاوش و بررسی قرارگرفته، شامل مواردی مانندِ چیستی امام، راه تعیین و تشخیص امام، صفات،ویژگی‌ها و وجوه ممیزه امام نسبت به دیگران است.

دین اسلام فی نفسه دچارهیچ آسیب و انحرافی نبوده ونیست، اما زمانی که در بستر افکار قرار می گیرد بر اثر کج فهمی وبرداشتهای نادرست متدینین دچار انحرافاتی می شود.استاد مطهری چنین آسیب هایی را تشخیص داده وبرای بعضی از انها راه حل هایی پیشنهاد کرده است.در این تحقیق این آسیبها را مطرح کرده و راه های پیشنهادی وی بیان می شود.

از آن جایی که هر انسانی روزی شخصاً با مرگ مواجه خواهد شد، آیات بسیاری از قرآن به بحث معاد پرداخته است. تفسیر متکلمین از اصل معاد با استناد به قرآن، حقایقی را بر ما روشن می سازد. از طرف دیگر، وقتـی تـحقیقات انـجام شده در قرن اخیـر بر روی تـجارب نزدیک به مـرگ را مطالعه می کنیم، به نقاط اشتراک قابل توجهی بین این پدیده با مقوله ی معاد بر می خوریم. پژوهش حاضر سعی دارد به ربط و نسبت میان این دو بحث بپردازد. ایمان به معاد، در واقع باور به این است که انسان علاوه بر بدن، دارای روح جاویدیست و با وقوع مرگ، روح او به جهان دیگری منتقل می شود و در آن سرا جاودانه خواهد زیست. بر اساس آیات قرآن، سعادت یا شقاوت انسان ها در سرای دیگر وابستـه به اعمال آن ها در این جهان است. کسانی که تجـربه ی نزدیک به مـرگ را پـشت سر نهاده انـد، اذعان دارند که سرنوشت ما پس از مرگ، کاملاً تحت تأثیر اعمال ما در این جهان است. گذشته از همه ی اشتراکات، این دو مقوله تفاوت هایی با هم دارند. مرگ در بحث معاد قطعی و در تجارب نزدیک به مرگ قطعی نیست. هم چنین در این تجارب تنها گوشه ای از جهان دیگر آشکار می گردد. در حالی که اطلاعات زیادی درباره ی جهان پس از مرگ، در قرآن مطرح شده است.

بابا افضل وعلامه اشتراکات زیادی در باب معرفت نفس دارند از جمله آنکه تنها راه رسیدن به معرفت الهی را معرفت نفس می دانندواز اختلافاتشان آنست که علامه علم حضوری را معرفت دانسته اما باباافضل هرعلمی را .

براهین جهان شناختی براهینی هستند که در آن ها با تأمل در جهان آفرینش و با تکیه بر نیاز موجودات متحرک و ممکن، به یک موجود کامل استناد می شود. یکی از اقسام این دسته از براهین، برهان جهان شناختی کلام است که در میان متکلمان اسلامی به برهان حدوث معروف است؛ و در آن از طریق حدوث زمانی عالم به اثبات وجود خالق پرداخته می شود. این برهان از براهین سنتی است که علی رغم نقدهایی که به آن شده است، در روزگار ما بازسازی شده است. رساله حاضر تقریر سنتی این برهان توسط غزالی را با تقریر بازسازی شده آن توسط کریگ مقایسه می کند و بیان می دارد که غزالی با این برهان در صدد اثبات وجود خداست در حالی که کریگ، معتقد است یافته های علمی احتمال وجود خدا را تقویت می کنند.